Í þessum pistli langar mig að útskýra
muninn á smáskammtalyfjum (hómópatískum remedíum), grasalyfjum (náttúrulyfjum)
og hefðbundnum lyfjum.
Smáskammtalyf
Smáskammtalyf geta verið úr jurtum, dýrum, steinum, mold eða jafnvel mykju, en
flest eru þau úr jurtum. Hugmyndin á bakvið smáskammtalyf er að það sem veldur
einkennum (kvefi, verkjum, hita eða alvarlegum sjúkdómum), geti læknað þessi
sömu einkenni, ef það er gefið á nógu útþynntu formi. Áhrifin af lyfinu eiga að
vera því meiri sem lyfið er útþynntara. Þynningarefnið er yfirleitt vatn en
steinefni eru þynnt með mjólkursykri og búnar til pillur. Flest smáskammtalyf
eru svo útþynnt að það eru nánast engar líkur á því að ein einasta sameind af
upphaflega efninu úr jurtinni/dýrinu/steininum sé til staðar í glasinu sem þú
kaupir. Smáskammtalæknar halda því fram að vatnið/sykurinn “muni hvað það er”.
Ef blandan var hrist vel í þynningarferlinu, þá séu lyfjaáhrifin í vatninu/sykrinum,
þó lyfjasameindin sé ekki lengur til staðar eftir þynninguna.
Grasalyf
Grasa- eða náttúrulyf eru úr heilum blöðum,
hnýðum, rótum, stönglum eða berki jurta. Öfugt við smáskammtalyfin er hugmyndin
sú að áhrifin aukist því sterkari sem blandan er, en ekki er mælt með of
sterkum blöndum vegna aukaverkana og eituráhrifa sem þá geta hugsanlega komið
fram. Grasalæknar og náttúrulæknar halda því fram að samspil margra efna í
jurtinni valdi heildaráhrifum lyfsins. Þess vegna sé ekki nóg að einangra virka
efnið úr jurtinni og gefa það.
Hefðbundin
lyf
Hefðbundin lyf sem læknar ávísa eru flest
upphaflega úr jurtum, rétt eins og grasalyf/náttúrulyf og mörg smáskammtalyf.
Munurinn er sá að í hefðbundnum lyfjum hefur virka efnið verið einangrað.
Oftast er það framleitt efnafræðilega eða tæknilega, sem er bæði ódýrara og
hlífir plöntunni í náttúrunni. Hefðbundin lyf fá ekki að fara á markað fyrr en
virknin hefur verið sönnuð vísindalega, og aukaverkanir, milliverkanir við
önnur lyf og ofnæmisviðbrögð hafa verið rannsökuð. Skammtastærð er metin til að
gefa sem mesta verkun, án þess að verulegar aukaverkanir, milliverkanir eða
ofnæmisviðbrögð komi fram.
Lyfleysa
Nú hafa ýmis smáskammtalyf og
grasalyf/náttúrulyf verið prófuð vísindalega. Ekki hefur tekist að sýna fram á
að smáskammtalyf komi að gagni umfram lyfleysu (placebo), þegar um sjúkdóma
eins og kvef, höfuðverk, svefnleysi eða alvarlegri sjúkdóma er að ræða. Það
þýðir að það hefur sömu áhrif að taka smáskammtalyf og hreint vatn eða
sykurpillu. Möguleg áhrif eru eingöngu vegna væntinga um bata, vegna þess að sjúklingurinn
trúir því að um lyf sé að ræða, og líður þess vegna betur eftir inntöku.
Afnæming
Afnæming er meðferð sem hefðbundnir læknar
nota við erfiðu ofnæmi. Aðferðafræðin svipar til hugmynda smáskammtalækna. Ofnæmisvaldurinn
“læknar” ofnæmið, sé hann gefinn sjúklingnum í mjög útþynntu formi til að byrja
með, svo útþynntu að ónæmiskerfið bregðist ekki við með ofnæmiseinkennum eins
og útbrotum, nefrennsli eða kláða í gómi. Smám saman er gefinn sterkari
skammtur, þar til sá sem af ofnæminu þjáist hefur “vanist” ofnæmisvaldinum.
Ónæmiskerfi líkamans hefur aðlagast. Ferlið getur tekið allt frá nokkrum
mánuðum upp í 3 ár. Árangur afnæmismeðferðar er mismikill eftir því hver
ofnæmisvaldurinn er, en áfram er unnið að því að þróa aðferðina.
Samspil
Grasalyf eða náttúrulyf hafa sum hver
sannað gildi sitt, en önnur ekki. Virku efnin úr jurtunum hafa þá verið
einangruð og prófuð vísindalega. Í einhverjum tilvikum hefur komið í ljós að
samspil margra efna í jurtinni er nauðsynlegt til að ná fullri verkun. Kenning
grasalækna um að það sé betra að nota heilar jurtir eða jurtahluta, frekar en
einangruð efni úr jurtum, er ekkert ólík því sem við næringarfræðingar höldum
fram um matinn sem við borðum. Það er betra að borða mat sem inniheldur blöndu
af mörgum hollum næringarefnum, frekar en að taka inn einangruð fæðubótarefni á
pilluformi. Í matvælum eru hundruðir óþekktra og lítt þekktra efna sem ásamt
orkuefnum, vítamínum og steinefnum, valda heildaráhrifum fæðunnar á líkamann.
Aukaverkanir
Hefðbundin lyf bjarga mannslífum og geta
haldið niðri sjúkdómseinkennum og bætt þannig lífsgæði og lengt líf þeirra sem
hefðu dáið eða þjáðst án þeirra. En flestöll lyf hafa aukaverkanir, og mörg
hafa milliverkanir við önnur lyf, og sum geta valdið ofnæmi. Það er því best að
þurfa ekki á lyfjum að halda. Þetta veit almenningur og sumir leita frekar í
óhefðbundna geirann, til smáskammtalækna eða grasalækna/náttúrulækna, í von um
að tinktúrur þeirra og remedíur valdi síður þessum hvimleiðu og óvelkomnu
einkennum. Það er þó engin trygging fyrir hinni fullkomnu lækningu.
Grasalyf/náttúrulyf geta valdið aukaverkunum, milliverkunum og ofnæmi, ekki
síður en hefðbundin lyf. Þar að auki er gæðaeftirliti með framleiðslu þeirra
oft ábótavant, svo meiri hætta er á að þau séu menguð af aðskotaefnum eins og
þungmálmum, eða að neytandinn sé blekktur á einhvern hátt. Smáskammtalyf sem
eru þynnt með ómenguðu vatni eða mjólkursykri ættu ekki að valda neinum
óæskilegum verkunum. Eina hættan við smáskammtalyf er að sá sem er haldinn
alvarlegum sjúkdómi dragi að leita til hefðbundins læknis, og á meðan versni
sjúkdómurinn og verði illviðráðanlegur.
No comments:
Post a Comment